ΟΤΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΔΕΝ ΘΕΛΕΙ ΤΗΝ ΖΩΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΒΛΑΣΦΗΜΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ;

 

Διάβασες στο Ευαγγέλιο τους λόγους του Χριστού: «Κάθε αμαρτία και βλασφημία θα συγχωρείται στους ανθρώπους· η βλασφημία κατά του Αγίου Πνέυματος δεν θα συγχωρείται σ’ αυτούς…ούτε στη εδώ ζωή ούτε στη μελλοντική» (Ματθ.12,31-32). Και ρωτάς τι σημαίνει βλασφημία κατά του Αγίου Πνεύματος;

Είναι η βλασφημία κατά της αλήθειας και της ζωής, που προέρχονται από το Άγιο Πνεύμα του Θεού. Ο άπιστος που μισεί και διώκει την αλήθεια του Θεού, βλασφημεί κατά του Αγίου Πνεύματος. Ο αυτόχειρας που μισεί και αφαιρεί τη ζωή του, βλασφημεί κατά του Αγίου Πνεύματος. Εφόσον το Άγιο Πνεύμα αποκαλείται και Πνεύμα της Αληθείας και της ζωής.
Στο ευαγγέλιο του Ιωάννη γράφεται ότι ο Χριστός τρεις φορές επικαλέσθηκε το Άγιο Πνεύμα με τη σημασία του Πνεύματος της Αληθείας: «Ο δε παράκλητος, το Πνεύμα το Άγιον ο πέμψει ο πατήρ εν τω ονόματί μου, εκείνος υμάς διδάξει πάντα και υπομνήσει υμάς πάντα α είπον υμίν…» (Ιωάν. 14,26) -«όταν δε έλθη ό παράκλητος ον εγώ πέμψω υμίν παρά του πατρός, το Πνεύμα της αλη­θείας…» (Ιωάν. 15,26)- «οδηγήσει υμάς εις πάσαν την άλήθειαν» (Ιωάν. 16,13). Εκείνος, λοιπόν,που αρνείται και χλευάζει το Άγιο Πνεύμα, αρνείται και χλευάζει τον Θεό που είναι το Πνεύμα της Αληθείας. Ρωτάς γιατί αυτό το αμάρτη­μα δεν συγχωρείται ενώ κάθε άλλο αμάρτημα συγχωρείται. Κοίταξα, στον Ζακχαίο συγχωρέθηκε το αμάρτημα της φι­λαργυρίας, σε αμαρτωλές γυναίκες τα σαρκικά αμαρτήμα­τα, του ληστή στο σταυρό οι ληστείες και σε πολλούς άλλους πολλά άλλα αμαρτήματα. Γιατί λοιπόν να μην συγ­χωρείται και η άρνηση, η απιστία, ο χλευασμός κατά του Αγίου Πνεύματος; Επειδή στα μεν πρώτα υπάρχει ντροπή και μετάνοια ενώ στο δεύτερο δεν υπάρχει. Στα μεν πρώτα, λοιπόν, ο άνθρωπος αν και αμαρτάνει διαθέτει ντροπή και φόβο που τον συνδέει με τον Θεό, ενώ στο δεύτερο η σχέση με τον Θεό διακόπτεται και ο ασεβής άνθρωπος ανεπίστρεπτα και εντελώς απομακρύνεται από τον Θεό. Στα μεν υπάρχει αδυναμία στο δε εμμονή. Στα μεν η ψυχή ταξιδεύει στο σκοτάδι και αποκαλεί το σκοτάδι φώς. Στο δε συμβαί­νει ο άνθρωπος να μην έχει την παραμικρή διάθεση να σωθεί και είναι γνωστό ότι ο Θεός δεν σώζει με τη βία.

Μια άλλη βλασφημία προς το Άγιο Πνεύμα είναι η έχθρα προς τη ζωή και η αφαίρεση της ζωής από τον εαυτό σου. Το Άγιο Πνεύμα αποκαλείται και χορηγός της ζωής, δωρη­τής της ζωής. Έτσι όταν ο άνθρωπος λαμβάνει ζωή από το Άγιο Πνεύμα αλλά αγνοεί από που έλαβε τούτο το δώρο μη ευχαριστώντας τον Θεό, μπορεί να του συγχωρεθεί. Ακόμα και κάποιος που γνωρίζει από που έλαβε το πολύτιμο αυτό δώρο και παρόλα αυτά δεν ευχαριστεί τον Θεό, μπορεί να του συγχωρεθεί. Αλλά όταν κάποιος λαμβάνει ζωή από το Άγιο Πνεύμα και με περιφρόνηση την πετά, αυτός δεν πρό­κειται να συγχωρεθεί. Για να το καταλάβουμε αυτό πρέπει πριν απ’ όλα να καταλάβουμε τι σημαίνει συγχώρεση. Συγ­χώρεση του αμαρτωλού σημαίνει να του επιστραφεί πλήρως η ζωή. Αλλά όταν κάποιος δεν θέλει τη ζωή πολύ δε περισ­σότερο τη μισεί και την αρνείται, ο Θεός δεν έχει τι άλλο να του δώσει. Γι’ αυτό και τον διαγράφει από το βιβλίο της ζωής.

Προσευχήσου στον Θεό να φυλά εσένα και τους οικείους σου από ασυγχώρητα αμαρτήματα και να σταματά τον ανόητο ξεσηκωμό του δημιουργήματος ενάντια στον Δημι­ουργό του.

Από τον Θεό υγεία και έλεος

Με το Πιστεύω αρχίζουμε το Σύμβολο της Θρησκείας μας. Αλλά:

1. Τι είναι Πίστη;

Πίστη είναι η βεβαιότητα και πεποίθηση που αποκτά ο άνθρωπος όχι από άμεσο αντίληψή του, να βλέπει με τα μάτια του, να πούμε, τα της Θρησκείας πρόσωπα και πράγματα, να τα πιάνει με τα χέρια του, να τα ακούει με τα αυτιά του κ.ο.κ. – αυτή είναι γνώση, δεν είναι πίστη. Πίστη είναι το να μάθει και να παραδεχθεί γεγονότα και πράγματα που ούτε τα είδε ούτε τα άκουσε ο ίδιος, αλλ’ οι άλλοι τον πληροφορούν και τον βεβαιώνουν γι’ αυτά. Άλλοι που αυτοί τα είδαν και τα άκουσαν, του τα βεβαιώνουν πως είναι αληθινά. Και επειδή σε αυτούς αυτός έχει εμπιστοσύνη, παραδέχεται πως δεν τον γελούν, αλλά του λέγουν την αλήθεια και ότι τα όσα του εκθέτουν είναι σωστά και αληθινά. Π.χ. υπάρχει η Ασία και η Αφρική, υπάρχει η Ρώμη και η Νέα Υόρκη, ο Ιορδάνης ποταμός και το όρος Σινά. Δεν πήγε αυτός εκεί να τα δει και επομένως να ξέρει από προσωπική του αντίληψη πως υπάρχουν. Είναι βέβαιος όμως ότι υπάρχουν και δεν αμφιβάλλει καθόλου γι’ αυτά. Δηλαδή πιστεύει. Άλλο· έγινε η μάχη του Μαραθώνα; Έγινε. Έγινε η Επανάσταση του 1821 με τους θαυμαστούς ήρωές της; Έγινε. Έγινε ο πόλεμος του 12-13; Έγινε και αυτός. Πώς το ξέρουμε; Λάβαμε μέρος σε αυτούς; Ίσως μερικοί να έλαβαν στον τελευταίο. Αλλά στους άλλους κανείς μας. Αμφιβάλλουμε όμως περί του αν έγιναν; Όχι. Όλοι παραδεχόμαστε πως έγιναν. Δηλαδή πιστεύουμε. Πιστεύουμε στις ειδήσεις, τις πληροφορίες και βεβαιώσεις άλλων. Αυτό, λοιπόν, θα πει πίστη. Πεποίθηση που σχηματίζουμε από τις πληροφορίες άλλων. Αν δε εξετάσουμε τα όσα ξέρουμε και αποτελούν το θησαυρό των γνώσεών μας, θα δούμε πως τα πιο πολλά από αυτά, τα 80, τα 90 τοις εκατό, για να μη πει κανείς περισσότερα, τα γνωρίζουμε, επειδή τα πιστεύουμε. Δεν τα γνωρίζουμε από αυτοψία, αλλά τα πιστεύουμε από μαρτυρίες και βεβαιώσεις άλλων. Όλη η επίγεια ζωή μας, όλη η γνώση μας και όλη η επιστήμη μας επάνω στην πίστη στηρίζεται. Έτσι είχε δίκαιο ο άγιος Κύριλλος ο Ιεροσολύμων που έλεγε· «πάντα τά ἐν τῷ κόσμῳ τελούμενα τῇ πίστει τελεῖται» (1). Δηλαδή, όλα όσα γίνονται σε αυτόν τον κόσμο, γίνονται, διότι όλα τα γεγονότα και τα πράγμα στηρίζονται στην πίστη. Πιστεύουμε πως στο ταξίδι μας θα πάμε καλά και ταξιδεύουμε. Πιστεύουμε πως με την εγχείρηση που θα κάνουμε θα θεραπευθούμε και δεχόμαστε να εγχειριστούμε. Πιστεύουμε πως το φαγητό που τρώμε δε θα μας βλάψει και το τρώμε. Αν δεν πιστεύαμε πως είναι καλό, στο στόμα μας δε θα το βάζαμε. Και πολλά τέτοια της ζωής μας γεγονότα στην πίστη βασίζονται (2).

2. Τι είναι θρησκευτική πίστη;

Θρησκευτική πίστη είναι η απόλυτη πεποίθηση και βεβαιότητα που έχουμε, ότι υπάρχουν πρόσωπα και πράγματα, ότι έλαβαν και θα λάβουν χώρα γεγονότα, τα οποία είναι αόρατα, αλλά και ακατάληπτα. Αυτά ούτε με το μάτι ούτε με τη λογική του μπορεί να τα συλλάβει ο άνθρωπος και να τα εννοήσει. Είναι αθέατα και ανεξερεύνητα. Ακόμη πίστη θρησκευτική είναι η ολόψυχη αποδοχή και ευλαβής τιμή και προσκύνηση υπερφυών προσώπων και μυστηρίων. Ρωτά κανείς. Πώς τα παραδεχόμαστε τότε και τα προσκυνούμε; Στηριζόμαστε στην απόλυτη αυθεντία της θείας Αποκάλυψης, η οποία μας προσφέρει τις θείες αυτές αλήθειες και τις αποδεχόμαστε με όλη μας την ψυχή. Δεν ερευνούμε. Δεν ρωτάμε το πώς και το γιατί, αφού η πίστη δεν είναι ούτε έρευνα ούτε αυτοψία και ψηλάφηση, όπως ζητούσε ο απόστολος Θωμάς, αλλ’ ανεξέλεγκτος αποδοχή και συγκατάθεση σε όσα η Θρησκεία μάς αποκαλύπτει. Ο Θεός αποκαλύπτει τα άγνωστα, φανερώνει τα κρυμμένα και εμείς λέμε Ναι, Αμήν, και ακολουθούμε. Έτσι η πίστη «αισθάνεται τα αόρατα και νοητά ως ορατά και ψηλαφητά, τα αποκείμενα ως ήδη προκείμενα, τα απόντα ως εγγύς παρόντα». Εκείνος που πιστεύει, δηλαδή, όχι απλώς παραδέχεται και συμφωνεί με αυτά που πιστεύει, αλλά και τα αισθάνεται ζωντανά. Αισθάνεται αυτά που δεν βλέπονται, αλλά μόνο νοούνται, ως ορατά και χειροπιαστά, εκείνα που ανήκουν στο μέλλον, ότι είναι τώρα εμπρός του, τα απόντα ως να είναι παρόντα και τα βλέπει. Και γίνεται τούτο, διότι όπως λέει ένας σοφός διδάσκαλος της Εκκλησίας, ο Μελέτιος Πηγάς, Πατριάρχης Αλεξανδείας· «μόνῃ τῇ πίστει πτερωθείς ὁ νοῦς εἰς τά ὑπέρ φύσιν ὑπερφυῶς ὑπερφέρεται». Όταν φωτισθεί με το φως της πίστης ο νους του ανθρώπου, τότε ο άνθρωπος με το φωτισμένο νου του εισέρχεται στον κόσμο των ουρανίων θείων αληθειών, τις οποίες με αυτό το θείο φωτισμό τις βλέπει καθαρά και με ευλάβεια τις προσκυνεί.

3. Ο ορισμός της Πίστης

Να αναφέρουμε τον ορισμό της Πίστης που δίνει ο απόστολος Παύλος. «Πίστις ἐστίν, ἐλπιζομένων ὑπόστασις, πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων» (Εβρ. ια΄ 1). Τούτο σημαίνει πως πίστη είναι απόλυτη βεβαιότητα και ασάλευτη πεποίθηση, ότι εγώ ο πιστός θα απολαύσω στο μέλλον αγαθά τα οποία τώρα δεν υπάρχουν, φαίνεται πως δεν υπάρχουν, αλλά τα ελπίζω, τα περιμένω δηλαδή με ζωντανή ελπίδα, περιμένω να πραγματοποιηθούν και να τα απολαύσω. Τέτοια είναι η ανάσταση των νεκρών, η δεύτερη του Χριστού παρουσία, η μέλλουσα κρίση και ανταπόδοση, η αιώνια ζωή και βασιλεία. Ο Χριστιανός πιστεύει, δηλαδή ελπίζει, πως θα απαλλαγεί από την τυραννία της αμαρτίας, πως θα εξομοιωθεί με το Χριστό, πως θα αναστηθεί εκ νεκρών και θα κληρονομήσει την ουράνια βασιλεία. Ακόμα και σε ζητήματα της επιγείου ζωής. Ελπίζει ότι οι υποσχέσεις του Θεού να μας προστατεύει σε κάθε κίνδυνο της ζωής μας και να μας σώζει από πειρασμούς και αμαρτίες, θα πραγματοποιηθούν. Αυτά ως προς τα ελπιζόμενα. Αλλά «πίστις ἐστίν» και «πραγμάτων ἔλεγχος οὐ βλεπομένων», πραγμάτων και προσώπων. Το ότι ο Θεός δημιούργησε τον κόσμο εκ του μηδενός. Γεγονός ανεξέλεγκτο. Και όμως αληθινό το παρουσιάζει η Πίστη. Το ότι ο Σωτήρας μας Χριστός είναι πρόσωπο ιστορικό, που έζησε πάνω στη γη. Ότι γεννήθηκε ως άνθρωπος από την Παναγία Παρθένο. Ότι σταυρώθηκε, ότι αναστήθηκε, ότι αναλήφθηκε στον Ουρανό και το ότι κάθισε στα δεξιά του Πατρός του, ότι θα έλθει πάλι κατά τη δευτέρα του παρουσία, για να κρίνει ζωντανούς και νεκρούς. Αυτά είναι πραγματικότητες, παρ’ ότι δεν φαίνονται. Έπειτα οι Άγγελοι και όλος ο ουράνιος πνευματικός κόσμος, η ψυχή μας κ.ο.κ.. Για το Χριστιανό αυτά τα μη βλεπόμενα είναι τόσο βέβαια και έχει τόση πληροφορία περί τούτων, που ίσως δεν θα είχε, εάν τα είχε δει με τα ίδια του τα μάτια. Τα ελπιζόμενα, λοιπόν, υπαρκτά και παρόντα. Τα αόρατα και μη βλεπόμενα, ορατά και βλεπόμενα και σε άμεση επαφή και επικοινωνία ερχόμενα με μας, ή μάλλον εμείς που τα πιστεύουμε με αυτά (3). Η πίστη επομένως τη γη την κάνει ουρανό και την παρούσα ζωή Παράδεισο αληθινό. Έτσι η πίστη μας οδηγεί στη Θρησκεία και η Θρησκεία στην ουράνια Βασιλεία.

Ἀδελφοί μου,

Ὁ Διδάσκαλος καί Κύριός μας, διδάσκει τούς μαθητές του πού τόν ἀκοῦν προσηλωμένοι:

«Ἐάν ἡ ψυχή σας ἀνήκει στόν Θεό μή μεριμνᾶτε τί θά φάγετε, τί θά πιεῖτε καί μέ τί θά ντύσετε τό σῶμα σας. Δέν ἀξίζει ἄραγε ἡ ψυχή περισσότερο ἀπό τό σῶμα;

Κοιτάξετε τά πτηνά πώς τρέφονται. Οὔτε σπέρνουν οὔτε θερίζουν οὔτε ἀποθηκεύουν. Ὁ οὐράνιος πατέρας φροντίζει γι’ αὐτά. Σεῖς δέν ἀξίζετε περισσότερο ἀπό αὐτά;

Μέ τήν μέριμνα ποῦ ἔχετε μπορεῖτε νά αὐξήσετε λίγο τό σῶμα σας;  Ὄχι, τί κατορθώνετε λοιπόν μέ τήν μέριμνά σας;

Κοιτάξετε τά λουλούδια τοῦ ἀγροῦ πώς μεγαλώνουν, τί ἄνθη δίνουν. Ἐάν φροντίζει ὁ Θεός γι’ αὐτά, δέν θά φροντίσει γιά σᾶς;

Γιατί εἶσθε ὀλιγόπιστοι;

Αὐτά ζητοῦν μόνο οἱ εἰδωλολάτρες γιατί γι’ αὐτούς αὐτά  μόνο ἔχουν ἄξια. Ὁ οὐράνιος Πατέρας γνωρίζει τίς ἀνάγκες σας, γι’ αὐτό ζητεῖτε τήν ἀπόκτηση τῶν ἀγαθῶν τῆς βασιλείας Του μέ τίς ἀρετές τίς ὁποῖες ζητεῖ ὁ Θεός ἀπό σᾶς γιά νά σᾶς χαρίσει τά ἀγαθά του».

Ὄμορφη αὐτή ἡ εἰκόνα τοῦ μεν Κυρίου μας νά διδάσκει, τῶν δέ μαθητῶν νά ἀκοῦν μέ προσοχή. Καί πώς νά μήν ἀκοῦν μέ προσοχή ἀφοῦ τούς ἀποκαλύπτει τήν μεγάλη φροντίδα τοῦ Θεοῦ γιά τούς ἀνθρώπους καί τήν ἀξία πού ἔχει ἡ ἀνθρώπινη ψυχή.

Μία φροντίδα πού πρέπει νά μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπό τόν βρόγχο τῆς ἀνασφάλειας ἡ ὁποία ἀποτελεῖ ἰδιαίτερο γνώρισμά μας.

Θά μπορούσαμε μάλιστα νά ποῦμε ὅτι ὁμοιάζουμε μέ τά ὄστρακα πού σέρνονται στό βυθό τῆς θάλασσας γιά νά βροῦν κάποιο βράχο νά κολλήσουν ἐπάνω τοῦ γιά νά νιώσουν ἀσφάλεια. Ἔτσι καί ἐμεῖς προσπαθοῦμε νά νιώσουμε ἀσφάλεια στό βράχο εἴτε τοῦ ἀξιώματος, εἴτε τῆς θέσεως, εἴτε τῶν χρημάτων.

Ὅμως δέν νιώθουμε αὐτή τήν ἀσφάλεια γιατί εἴτε τά ἔχουμε σήμερα καί αὔριο τά χάνομε, εἴτε γιατί δέν μποροῦν νά μᾶς τήν δώσουν. Ἔτσι νιώθουμε ἀνασφάλεια καί αὐτή ἀκριβῶς μας δείχνει τό λάθος πού κάνουμε. Τόν ἀναζητοῦμε ἐκεῖ πού δέν ὑπάρχει.

Ποῦ ὀφείλεται ὅμως τό λάθος μας;

Ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος λέει ὅτι: «ὅταν ὁ ἄνθρωπος στρέφεται πρός τά πράγματα τοῦ κόσμου, τότε ἔχει μέσα τοῦ τό λόγο τοῦ κόσμου», πού σημαίνει ὅτι ἐγκλωβίζεται μέσα στόν κόσμο αἰχμαλωτίζεται. Ἡ ἀπόλαυση τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν αἰχμαλωτίζει τήν ψυχή, τήν φυλακίζει.

Ἔτσι κάνει ὁ κόσμος ἐκεῖνο πού κάνει μία ἀράχνη τῆς Ἰαβας. Αὐτή ἐκκρίει ἕνα εὔοσμο ὑγρό πάνω στόν ἱστό της πού ἑλκύει τά ἔντομα καί ἔτσι τά πιάνει.  Ἔτσι ὁ κόσμος ἑλκύει μέ τήν ἀπόλαυση τῶν ἀγαθῶν του καί μᾶς αἰχμαλωτίζει μέ ἀποτέλεσμα νά ἀδιαφοροῦμε γιά τήν ψυχή μας.

Γι’ αὐτήν ὅμως ἐνδιαφέρεται ὁ Θεός, γιατί αὐτή θέλει νά σώσει, γι’ αὐτό καί μᾶς λέει «δέν ἀξίζει ἄραγε ἡ ψυχή περισσότερο» καί σέ ἄλλη περίπτωση τονίζει τήν ἄξια της λέγοντας: «Ἐάν κερδίσετε ὅλο τόν κόσμο, χάσετε ὅμως τήν ψυχή σας, ποιό θά εἶναι τό κέρδος σας;»

Τί ζητεῖ λοιπόν ὁ Θεός ἀπό ἐμᾶς;

Ἕνας ἄνθρωπος ἀποφάσισε γιά νά σώσει τήν ψυχή του νά ἀσκητεύσει μέσα στήν ἔρημο. Εὐρῆκε λοιπόν στήν πλαγια του βουνοῦ μία σπηλιά πού μέ δυσκολία ἀνέβαινε κανείς ἐκεῖ καί ἀποφάσισε νά μείνει ἐκεῖ.

Νερό ὅμως δέν εἶχε «Κύριε βρῆκα πού θά μείνω, νερό ὅμως πού θά βρίσκω». Ἀκούει μία γλυκεία φωνή νά τοῦ λέει: «ἔχε μου ἐμπιστοσύνη».  Ἔτσι ἀπό ἐκείνη τή στιγμή ἐμπιστεύθηκε τό Θεό καί νερό εὕρισκε.

Μία μέρα λοιπόν τόν ἐπισκέφθηκαν δυό ἀδελφοί μοναχοί καί γιά νά τούς περιποιηθεῖ ἔβρασε μέ τό λίγο βραστό νερό πού εἶχε σπόρους.  Ἔτσι ὅμως δέν εἶχε νερό γιά νά πιοῦν.

Ἄρχισε λοιπόν νά πηγαινοερχερχεται μέχρι τήν ἄκρη τῆς σπηλιᾶς του καί νά μουρμουρίζει. Τότε ἕνας ἀπό τούς μοναχούς, τόν ἐρώτησε «ἀδελφέ τί ἔχεις καί μουρμουρίζεις;» καί ἀπαντᾶ: «Ὁ Θεός μου ἔδωσε μία ὑπόσχεση ὅτι θά μοῦ στέλνει νερό ὅταν δέν θά ἔχω. Τοῦ ὑπενθυμίζω λοιπόν τήν ὑπόσχεσή του».

Ἐκείνη τή στιγμή ὁ θεός τοῦ δείχνει τήν φροντίδα Του. Ὁ ἀέρας ἔσπρωξε μέχρι τήν σπηλιά ἕνα μικρό σύννεφο καί ἔβρεξε τόσο ὅσο ἤθελε νά γεμίσει ἕνα δοχεῖο πού εἶχε.

Νά λοιπόν τί ζητᾶ ὁ Θεός ἀπό ἐμᾶς. Νά τοῦ ἔχουμε ἐμπιστοσύνη. Καί ἐμπιστεύομαι τόν Θεό σημαίνει ὅτι εἶμαι ἀπόλυτα βέβαιος ὅτι θά μέ βοηθήσει στό πρόβλημά μου γιατί ὑπάρχει ἡ φροντίδα του γιά μένα, φροντίζει νά εὐεργετεῖ τήν ψυχή μου.

Ἀδελφοί μου,

Ἔτσι εἶναι! Ὁ Θεός φροντίζει μέσα στη φτώχεια μας, γι’ αὐτό καί τήν ὑπομένουμε, φροντίζει μέσα στήν ἀρρώστια μας γιατί βλέπουμε τήν ἀδυναμία μας καί χάνουμε τόν ἐγωισμό μας, φροντίζει καί μέσα στό κακό γι’ αὐτό βλέπουμε τήν ἄξια του καλοῦ καί τό λαχταροῦμε. Φροντίζει καί μέσα στό θάνατο γιά νά τόν κάνει πέρασμα στήν αἰώνια ζωή, φροντίζει καί μέσα στό πόνο πού δημιουργεῖ ὁ θάνατος γιατί τόν πραΰνει καί τόν παρηγορεῖ μέ τήν ἐλπίδα τῆς ἀντάμωσης γι’ αὐτό καί οἱ Ἀσκητές ὅταν πεθαίνουν ἀποχαιρετοῦν τούς παρευρισκομενους ἀδελφούς τους μέ τήν φράση «καλή ἀντάμωση».

Ἄς ἔχομε λοιπόν ἐμπιστοσύνη στόν Κύριό μας, ὅπως μας ζητεῖ. Καί ἄν τήν ἔχομε τότε Ἐκεῖνος θά φροντίσει γιά τό κάθε τί· γιατί ἡ φροντίδα Τοῦ εἶναι ἡ σωτηρία μας.